W celu lepszego zrozumienia części teoretycznej materiału studiów “Wzrost gospodarczy i zrównoważony rozwój”, odniesienia jej do rzeczywistości i już posiadanej wiedzy, zaleca się wykonywanie opisanych poniżej ćwiczeń równolegle z czytaniem części teoretycznej. Celem aktywnego uczenia się jest rozwój w kierunku samodzielnego myślenia i samodzielnego uczenia się.
Zadaniem nauczyciela w procesie aktywnego uczenia się jest stworzenie sprzyjających warunków, które pozwolą każdemu uczącemu się osiągnąć maksimum rozwoju zgodnie z jego możliwościami. Nie ma konkretnych wytycznych, jak osiągnąć samodzielne myślenie, ale istnieją pewne warunki, które sprzyjają samodzielnemu myśleniu. Są to: czas, tolerancyjna atmosfera, uznanie różnorodności pomysłów i opinii, aktywny udział, podejmowanie ryzyka, szacunek i wartości. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie tych warunków w procesie uczenia się.
Samodzielne myślenie wymaga czasu, ponieważ trzeba najpierw dowiedzieć się, co już wiadomo na temat nowego materiału, znaleźć słowa, by to wyrazić i sprowokować dyskusję. Bez dyskusji nie jest możliwe uzyskanie informacji zwrotnej, która prowadziłaby do rozwoju myśli i dalszej refleksji. W poniższych ćwiczeniach podano minimalny czas na dyskusję. Nauczyciel może wydłużyć czas dyskusji w zależności od potrzeb.
Nie zawsze i nie wszyscy uczący się mają odwagę lub ochotę wyrazić swoje myśli. Często oczekuje się, że nauczyciel będzie miał “właściwą odpowiedź”, nawet jeśli nie ma “właściwej odpowiedzi”. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie tolerancyjnej, wspierającej i twórczej atmosfery do dyskusji związanej z celem zadania. Oznacza to, że uczący się mają odwagę i chęć tworzenia, prezentowania i rozwijania swoich pomysłów i koncepcji. Aktywne uczestnictwo jest kluczowe dla niezależnego myślenia. Kiedy uczący się rozumieją, że ich myślenie jest dostrzegane, uczestniczą w nim bardziej aktywnie. Jednocześnie zadaniem nauczyciela jest wyjaśnienie uczniom, że wyrażanie swoich myśli nie oznacza przyzwolenia na wulgarność czy niestosowność. Nauczyciel może wykorzystać poniższe ćwiczenia do aktywnej nauki, jak również sam je stworzyć. Jeśli nauczyciel widzi, że w grupie nie ma dyskusji lub że toczy się dyskusja, która nie jest związana z tematem zadania, wówczas musi pokierować dyskusją grupową za pomocą konkretnych pytań.
Uczniowie często wierzą, że dyskusje muszą prowadzić do “właściwej odpowiedzi”. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie w klasie atmosfery sprzyjającej pluralizmowi opinii i pomysłów, co jest podstawą niezależnego myślenia. Swobodne myślenie może być ryzykowne, ponieważ pomysły, które pojawiają się w dyskusji, mogą splatać się w dziwny, a nawet sprzeczny sposób. Ważne jest tu wyjaśnienie przez nauczyciela, że jest to naturalne. Ani nauczyciel, ani współuczestnicy nie powinni wygłaszać ocennych komentarzy podczas dyskusji. Utrudnia to dalszą dyskusję. Kiedy uczniowie zdają sobie sprawę, że ich zdanie jest cenione, że nauczyciel szanuje ich opinie, zazwyczaj reagują z większą odpowiedzialnością i troską.
Jeśli zadania związane z uczeniem się nie są dostępne dla uczącego się lub nie stanowią dla niego wystarczającego wyzwania, nie doprowadzi to do jego rozwoju. Jeśli z jednej strony uczenie się oferuje uczącemu się wyzwanie sprawdzające jego możliwości, a z drugiej strony pewność, że uczenie się jest przystępne, stworzone zostały warunki wstępne dla maksymalnego rozwoju uczącego się. W związku z tym opisane poniżej ćwiczenia powinny być wykorzystywane w sposób kreatywny – dostosowany do możliwości uczących się.
W ćwiczeniach jest napisane, w jakich grupach można je wykonywać. Jeśli jednak nauka odbywa się indywidualnie, wszystkie te ćwiczenia można wykonać samodzielnie.
