Przegląd zagadnień
Słowa kluczowe: Wzrost gospodarczy, rozwój gospodarczy, granice wzrostu, gospodarka liniowa, gospodarka cyrkularna, decoupling, zrównoważony rozwój, cele zrównoważonego rozwoju.
WERSJA SKRÓCONA
Każdy kraj bardzo uważnie monitoruje swoją gospodarkę. W systemie gospodarki rynkowej oczekuje się, że gospodarka będzie rosła stabilnie. Wbrew oczekiwaniom, według Banku Światowego, spowolnienie wzrostu gospodarczego rozpoczęło się w latach sześćdziesiątych.1 Na podstawie tych informacji członkowie Klubu Rzymskiego zaczęli wątpić, czy niekończący się wzrost gospodarczy jest w ogóle możliwy. Na początku lat 70. naukowcy z Massachusetts Institute of Technology na zlecenie Klubu Rzymskiego opracowali model wzrostu gospodarczego, w którym przyjrzeli się zmianom pięciu determinantów wzrostu gospodarczego (populacja, produkcja rolna, zasoby naturalne, produkcja przemysłowa i zanieczyszczenie), analizując przeszłe wydarzenia na świecie i prognozując zmiany do 2100 roku. W wyniku analizy stwierdzono, że wykorzystanie wyżej wymienionych zasobów wzrosło wykładniczo w całej historii ludzkości. Liczba ludzi, powierzchnia gruntów ornych, ilość wydobywanych minerałów, a także gospodarka jako całość, nie mogą rosnąć w nieskończoność na skończonej planecie Ziemi.2 Opublikowany w 2012 roku raport z okazji 40-lecia tych badań potwierdził, że światowa gospodarka jak dotąd pod każdym względem podąża za prognozowanym trendem wzrostu.3 Badania te jasno pokazały, że stosowany od wieków liniowy model ekonomiczny jest nie do utrzymania, a wzrost gospodarczy musi oddzielić się od wykorzystania zasobów naturalnych. Jak jednak mógłby wyglądać nowy model ekonomiczny?
Od drugiej połowy lat 80-tych XX wieku Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) zaczęła prezentować ideę harmonijnego rozwoju gospodarczego, środowiskowego i społecznego czyli zrównoważonego rozwoju. Rozwój zrównoważony definiowany jest jako zrównoważony rozwój, który zaspokaja potrzeby i aspiracje obecnego pokolenia bez naruszania analogicznych interesów przyszłych pokoleń. Koncepcja ta, przedstawiona w 1992 roku na konferencji w Rio de Janeiro na temat środowiska i rozwoju, zwróciła uwagę całego świata, a 193 kraje ją zaaprobowały.4 Zrównoważony rozwój postrzegany jest jako proces, który oddziela wzrost gospodarczy od wykorzystania zasobów naturalnych i ma na celu dobrobyt ekonomiczny i jakość życia narodu, regionu, społeczności lokalnej lub jednostki. Proces ten daje również odpowiedź na pytanie: jak mógłby wyglądać nowy model gospodarczy?
W 2015 roku 193 kraje Zgromadzenia Ogólnego ONZ przyjęły Agendę 2030, która składa się z 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Agenda 2030 jest holistycznym planem działania na wszystkich frontach – społecznym, gospodarczym i środowiskowym. Uniwersalny charakter Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs) wymaga głębokiej zmiany sposobu patrzenia na rozwój i pracy na jego rzecz: od skupienia się głównie na potrzebach krajów ubogich, do takiego, który podkreśla dobrobyt i zrównoważony rozwój we wszystkich krajach. Wprowadzenie świata na ścieżkę zrównoważonego i odpornego rozwoju wymaga śmiałych i transformacyjnych kroków wspartych nowymi narzędziami, nowymi danymi oraz nowymi sposobami pracy i nowymi zasobami.”5
Celem tego materiału szkoleniowego jest zwrócenie uwagi studentów na fakt, że klasyczna gospodarka rynkowa oparta na idei ciągłego wzrostu gospodarczego raczej nie przybliży nas do celu, jakim jest zwiększenie dobrobytu społeczeństwa. Niniejszy materiał przedstawia ideę wzrostu gospodarczego i wyjaśnia czynniki napędzające wzrost gospodarczy; dokonuje przeglądu raportu, w którym naukowcy stwierdzają, że na skończonej planecie Ziemia nieograniczony wzrost gospodarczy jest niemożliwy; przedstawia przegląd koncepcji rozwoju gospodarczego i zrównoważonego rozwoju; przedstawia również przegląd Agendy 2030 i SDGs. Kraje członkowskie ONZ zatwierdziły SDGs w 2015 roku, co oznacza, że działania na rzecz realizacji tych celów mają miejsce już od 7 lat. Podczas tego szkolenia szukamy dowodów na to, że nasz kraj działa na rzecz osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju.
