Zagadnienie Progress
0% Complete
Ekonomia feministyczna krytykuje paradygmat neoklasyczny i jego polityczne korelaty. Poniżej podsumowujemy kluczowe założenia obu paradygmatów podkreślając kluczowe różnice 8,9,10
| Paradygmat neoklasyczny | Paradygmat feministyczny | |
| Bazy | Paradygmat neoklasyczny jest uważany za główny nurt i jest zakorzeniony w złożonych i technicznych dyskursach i metodologiach. Dominuje zarówno w instytucjach akademickich, jak i politycznych. | Paradygmatowi feministycznemu brakuje zintegrowanej bazy teoretycznej i wspólnych platform do dyskusji i rozpowszechniania alternatywnych poglądów. |
| Słowa kluczowe | Słowa kluczowe to: wolny rynek, konkurencja, indywidualizm, racjonalność, interes jednostki, oddzielenie celów od środków, wzrost i postęp jako cele ostateczne oraz uniwersalne zasady ewolucji społecznej | Słowa kluczowe to: płeć, włączenie, równość, solidarność, relacje społeczne, działanie i reprodukcja, nieodpłatna praca domowa i opieka, dobrobyt człowieka jako miara sukcesu ekonomicznego, wymiary etyczne |
Aktorzy | “Homo Economicus” = postać uniwersalna, aktywny podmiot na rynku pracy, który jest samowystarczalny, egoistyczny i racjonalny. Homo economicus jest wolny od wpływów społecznych i ma jasno określone preferencje. Funkcjonuje na idealnym rynku opartym na własnym interesie, gdzie jedynym środkiem komunikacji są ceny. Homo Economicus ma nieograniczone pragnienia i ograniczone zasoby i jest w stanie optymalizować swoje wybory. | “Relational human beings” = ludzie są relacyjni i określa ich wiele zmiennych (np. płeć, wiek, rasa, klasa społeczna, religia, przekonania, wartości, status migracyjny, status rodzinny itp.) Są pod wpływem społeczeństw, w których żyją. Na wybory ludzi wpływa wiele czynników, mają oni różne możliwości wynikające z nierównych pozycji. |
| Wolny handel | Ekonomiści neoklasyczni podążają za teorią przewagi komparatywnej Davida Ricardo i uważają handel za narzędzie pomagające wszystkim mieć lepszą pozycję dzięki wzrostowi efektywności wynikającemu ze specjalizacji i większej wydajności. | Z kolei ekonomistki feministyczne wskazują, że specjalizacja może prowadzić do zwiększonej podatności na zagrożenia. Przykładem jest specjalizacja w uprawie jednej rośliny uprawnej przeznaczonej na eksport w Afryce, która prowadzi do podatności na wahania cen, warunki pogodowe czy szkodniki. Co więcej, dochody z upraw gotówkowych są tradycyjnie kontrolowane przez mężczyzn. |
| Rodzina | Rodzina jest jednostką ekonomiczną, która szuka swojego interesu na zewnątrz gospodarstwa domowego, natomiast wewnątrz zachowuje się altruistycznie, aby ograniczyć ewentualne konflikty. Członkowie rodziny specjalizują się w działaniach, w których mają przewagę komparatywną: mężczyźni na rynku pracy, kobiety w nieodpłatnej pracy domowej i opiekuńczej. (Na podstawie modelu “nowej rodziny” Gary’ego Beckera z lat 70-tych) | Rodzina jest traktowana jako instytucja społeczna wspierana przez prawo. Państwo jest więc ważnym aktorem, który interweniuje w rodziny. Według ekonomistek feministycznych rodzina pełni kluczową rolę w rozwoju przyszłych obywateli. Praca domowa i opiekuńcza jest nierównomiernie rozłożona. Rodzina ogranicza lub umożliwia swobody kobiet. |
| Praca | Opieka nad dziećmi i praca w domu są traktowane jako działania nierynkowe. Tym samym ich wartość nie jest uwzględniana w zmiennych kreujących wzrost gospodarczy. | Opieka nad dziećmi i praca w gospodarstwie domowym są ważnymi zjawiskami, które powinny zostać docenione i włączone do rachunków narodowych. |
| Power | Podejście neoklasyczne postrzega sprzedaż pracy jako wymianę korzystną dla obu stron. W związku z tym pojęcie władzy nie jest problemem, ponieważ obie strony, pracodawca i pracownik, są równe bez względu na płeć. | Podejście feministyczne wzywa do zwrócenia uwagi na nierówności władzy w relacjach pracodawca-pracownik, ponieważ mężczyźni są często faworyzowani, a kobiety mają tendencję do bycia pokrzywdzonymi w miejscu pracy. Władza i patriarchat to ważne pojęcia, które należy wziąć pod uwagę, analizując funkcjonalność instytucji ekonomicznych. |
| Nierówności | Konwencjonalne teorie neoklasyczne uznają nierówności na rynku pracy za wynik wolnych wyborów dokonywanych przez kobiety i mężczyzn. Kobiety i mężczyźni mają różne preferencje lub zdolności, które skutkują różnym statusem i pozycją. | Feministyczne ekonomistki postrzegają nierówności takie jak różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn, segregacja zawodowa czy szklany sufit jako konsekwencję dyskryminacji, patriarchalnych przekonań, seksizmu czy stereotypów. |
