4. Konsensus podatkowy: Jak zalecenia dotyczące polityki podatkowej wpłynęły na kraje rozwijające się?
Niektórzy twierdzą, że opodatkowanie bez reprezentacji nadal ma miejsce, ponieważ globalne zasady podatkowe są opracowywane bez udziału zubożałych krajów, co czyni je z definicji niereprezentatywnymi. Zamiast odpowiadać przed swoimi obywatelami, rządy wielu krajów Południa są w rzeczywistości bardziej odpowiedzialne przed darczyńcami i międzynarodowymi instytucjami finansowymi (ang. International financial institutions, IFI), które zapewniają im pomoc i zadłużenie, zwłaszcza że rządy wielu krajów Południa są uzależnione od pomocy i zadłużenia, które stanowią duży procent ich dochodów. Donatorzy i międzynarodowe instytucje finansowe mogą narzucić warunki dotyczące pomocy (tzw. “pomoc wiązana”) lub warunki dotyczące zadłużenia (tj. pożyczek). Polityka wymagana przez te warunki może w rzeczywistości utrudnić rządowi gromadzenie dochodów za pomocą podatków.
„Konsensus podatkowy” odnosi się do tego ogólnego zestawu zasad, których przestrzegają zwłaszcza wielostronni donatorzy w swoich zaleceniach dotyczących polityki podatkowej dla krajów rozwijających się15. Christian Aid zbadał rolę MFW w promowaniu konkretnych polityk podatkowych w 18 krajach subsaharyjskich, aby znaleźć wzorce w ich zaleceniach, i stwierdził, że MFW stara się narzucić krajom politykę podatkową “uniwersalną”, niezależnie od ich specyficznej sytuacji16. Na przykład kluczowym elementem konsensusu podatkowego było skupienie się na podatkach pośrednich – w szczególności na przejściu na podatek od wartości dodanej, który jest podatkiem regresywnym, ponieważ jest nakładany na wszystkich, niezależnie od ich dochodów, i jak wspomniano wcześniej, może mieć nieproporcjonalny wpływ na kobiety i dziewczęta.
Dług był wykorzystywany jako narzędzie warunkowości podczas kryzysu zadłużenia w latach 80. i 90. na Globalnym Południu. Ten kryzys zadłużenia doprowadził do zwiększenia pożyczek dla Globalnego Południa od międzynarodowych instytucji finansowych, takich jak Bank Światowy i MFW [Zobacz artykuł FreshUp o zadłużeniu]. Warunkowość wymagana w celu uzyskania dostępu do pożyczek obejmowała minimalizację opodatkowania inwestorów zagranicznych. Jednak wcześniej opodatkowanie inwestorów zagranicznych było ważną dźwignią zwiększającą dochody rządu.
W badaniu analizującym zalecenia MFW dla 18 krajów subsaharyjskich w latach 1992-2008 stwierdzono, że jedną z najczęściej zalecanych zmian podatkowych było wprowadzenie podatku VAT.17 Stosowanie podatków od grzechu (ang. sin tax) okazało się popularne w konsensusie podatkowym. Jednak strategia ta może mieć negatywne skutki zarówno dla ubogich konsumentów, jak i producentów. Przykładem są Indie, gdzie regresywne podatki od nafty i parafiny były wymierzone w biednych Hindusów.
